توسط : | « Anuja »
| نامزد اسکار بهترین فیلم کوتاه ۲۰۲۵
| نقد و تحلیل فیلم کوتاه « Anuja »
| « دوراهی انتخاب »
| نویسنده: پدرام روحـی
| نمره ارزشیابی: ۲/۵ از ۴ (½☆☆)
از بین تمامی فیلم‌های کوتاه اسکار امسال به نظرم بهترینشان «Anuja» بود. فیلمی از سینمای هند که قصه‌ای کوچک اما اساسی دارد و مسأله‌اش را می‌شناسد و دوربینش دغدغهٔ کاراکترش را دارد و روایت‌گر است. فیلم راجع به دخترکی ۹ ساله به نام (Anuja) است که به همراه خواهرش در یک کارخانهٔ تولیدی پوشاک مشغول به کار هستند اما شانس به او رو کرده و معلمش به محل کار وی می‌آید و به او می‌گوید فرصت تحصیل در مدرسه را پیدا کرده اما صاحب کارش می‌خواهد مانع رفتن او به مدرسه شود و حال Anuja باید بین مدرسه و شغلش یکی را انتخاب کند که تم فیلم هم اساساً همین انتخاب بین رفتن به مدرسه یا سر کار است.
فیلم از همان ابتدا به سرعت مسیر خود را پیدا می‌کند و مسأله را می‌سازد و به ما معرفی می‌کند و تم فیلم از همان آغاز به خوبی شکل می‌گیرد و ساخته می‌شود.
دوربین به قدری خوب ظاهر می‌شود و مسأله و دغدغهٔ Anuja را دارد که ما هم به شدت به او سمپات می‌شویم و با او همراه و هم قصه می‌شویم و مسألهٔ او را پیدا می‌کنیم و سرنوشتش برایمان مهم می‌شود.
فیلم در ساختن خصیصهٔ شخصیتی هر کدام از کاراکتر هایش هم بسیار عالی عمل می‌کند؛ مثلاً خواهر Anuja را می‌بینیم که در زمان کارش زیر میز از خرده پارچه‌ها و اضافات پارچه‌ها کیف درست می‌کند و جالب است چگونگی انجام این کار و خروج کیف ها از تولیدی را تماماً با جزئیاتش می‌بینیم.
یا در مورد خود Anuja متوجه می‌شویم که او در حساب و کتاب به قدری خوب است که صاحب کارش به او می‌گوید فردا ساعت ۸ صبح که اتفاقاً صبح همان روز امتحان ورودی اش به مدرسه است اینجا باش و کار جدیدت را در دفتر من و نه در تولیدی شروع کن.
یا در سکانسی دیگر Anuja و خواهرش را می‌بینیم که برای امتحان ورودی کیف هایی که خواهرش برای روز مبادا در جایی پنهان کرده را بیرون می‌آورند و Anuja را می‌بینیم که چگونه با تیزهوشی و رندی یکی از کیف‌ها را به قیمتی گزاف به یک زن پولدار می‌فروشد و چگونه از دست پلیس و نگهبان و صاحب مغازه فرار می‌کند.
لحظهٔ فرار از دست نگهبان بی‌نظیر است! جایی که نگهبان در را برای دخترک باز می‌کند تا او فرار کند انگار که در بهشت را برایش باز کرده، دقیقاً اینجا لحظه‌ای است که متوجه می‌شویم دوربین/کارگردان تا چه اندازه کاراکترش یعنی Anuja را دوست می‌دارد و ما هم از این فرار خوشحال می‌شویم.
در مورد خصیصهٔ‌ی شخصیتی این را هم باید گفت که هر دو خواهر یه شدت باهوش هستند و از همین هوشمندی‌شان و شباهت کارهایی که با زیرکی انجام می‌دهند می‌توان متوجه شد که این دو قطعاً با هم خواهر هستند. فیلم در نسبت ساختن هم به شدت موفق است و نسبت بین این دو خواهر هم به شدت خوب ساخته می‌شود.
فیلم در «چگونگی» روایت و جلو بردن قصه اش از آغاز تا میانه به نحو احسن عمل می‌کند اما پایان باز بد اثر، فیلم را بدون نتیجه‌گیری باقی می‌گذارد به طوری که ما نمی‌بینیم که تصمیم نهایی Anuja چه بود؟! آیا در آخر Anuja شغلش را انتخاب کرد یا ورود به مدرسه و تحصیل را؟ به نظرم این نوع پایان های غیر کلاسیک و مدرن به شدت آسیب‌زننده هستند و پتانسیل این را دارا هستند که حتیٰ اثر‌ی خوب و قابل بحث را زمین بزنند اما در اینجا شدت لطمات پایان‌بندی بد فیلم آنقدر زیاد نیست که اثر زمین بخورد و از طرفی فیلم به قدری در آغاز و میانه قوی و خوب ظاهر می‌شود که از چنین پایان‌بندی بدی جان سالم به در می‌برد.
به نظرم در کل (پایان باز) در بسیاری از مواقع آسیب زاست به جز در مواردی خاص که فرم اثر چنین پایانی را بطلبد و در کل به نظرم پایان باز به نوعی از یک رویکرد و جریان مدرن امروزیمدر روزپیروی می‌کند و صرفاً توسط فیلمسازان در سراسر جهان استفاده می‌شود تا آثارشان به جشنواره ها راه بیابند یا از دل یک سیاست گذاری جشنواره‌ای بیرون می‌آید و یا اگر خودخواسته توسط فیلمساز استفاده می‌شود کاری نمی‌کند جز این که مخاطب را با یک سوال در ذهنش که جوابش مشخص نیست تنها باقی می‌گذارد تا خودش پایان دلخواه را با سیاق شخصی خود انتخاب کند که این اساساً کار اشتباهی‌ست! چرا که ما همچنان که «شروع و میانه» را دیده‌ایم انتظار تماشای «پایان» را هم از اثر داریم. در واقع این انتظار را فیلم در ما به وجود می‌آورد اما در آخر دست رد به سینهٔ تماشاگرش می‌زند و پایان را از او دریغ می‌کند! و این عدم پاسخ دهی به مخاطب اساساً بیننده را از اثر دور می‌کند و باعث لطمه خوردن به حس شخصی بیننده می‌شود چرا که دیگر نتیجه گیری نهایی در میان نیست و هم به اثر و هم به حس در لحظهٔ مخاطب لطمه و آسیب حسی وارد می‌شود.
فیلمنامهٔ (Anuja) به شدت دقیق و درست و حساب شده است و ملات لازمه جهت پیشبرد و ساخت و پرداخت سوژه‌اش را داراست اما در پایان دچار مشکل می‌شود و عیب اساسی فیلم پایان بندی اش است. در مواجهه با (Anuja) ما با فیلم کوتاه و خوش ساختی طرف هستیم که از تمام بالقوگی هایش به نحو احسن استفاده کرده و بهره جسته و همهٔ آن پتانسیل و بالقوگی ها را بالفعل و عملی می‌کند بی آن که سوژه‌سوژی کند و یا ایده‌ای را به هدر داده باشد.
در مجموع به عنوان جمع بندی نهایی باید بگویم که Anuja بهترین فیلم کوتاه اسکار بود که هرچند با پایان باز و نسبتاً بدی به کار خود خاتمه می‌دهد اما آغاز و میانهٔ بی‌نظیری دارد و توان این را دارد که مخاطبش را از ثانیهٔ اول میخکوب کند. فیلم در شخصیت‌پردازی‌ها به نسبت وقت کمی که دارد بسیار عالی عمل می‌کند و از همه مهم تر قصه دارد و قصه گو است. فیلم نه متن محور بلکه تصویر محور است و در دیالوگ ها خلاصه نمی‌شود و با تصاویر قصه اش را روایت می‌کند و در نهایت سینما می‌شود.